بحران آب و راههای مد یریت بحران

بحران آب و راههای مد یریت بحران

آب مایه حیات و عامل و محرک اصلی فعالیتهای کشاورزی به شمار می رود و 70 درصد آب مصرفی جهان به آبیاری اختصاص می یابد بسیاری از کشورها بخصوص کشورهایی که در مناطق خشک و نیمه خشک قرار دارند برای تولید محصولات کشاورزی به آب نیاز دارند و بیش از 90 درصد تولیدات زراعی و باغی کشور ما نیز حاصل کشت آبی است و در واقع آب محور توسعه کشاورزی است منابع آب تجدیدشونده کشور 130 میلیارد مترمکعب است و از 5/89 میلیارد مترمکعب آب استحصال شده در کشور 83 میلیارد آن در بخش کشاورزی مصرف می گردد (5/93 درصد) و علی رغم محدودیت شدید منابع آب بهره وری و کارآیی استفاده ازاین منابع بسیار پایین است بخش کشاورزی درآینده باید ضمن مصرف آب کمتر تولید بیشتری را عرضه نماید.

جمعیت ایران در سال 1300 کمتر از 10 میلیون نفر بوده که امروز به بیش از 70 میلیون نفر افزایش یافته(1385) و هفدهمین کشور پرجمعیت دنیاست و پیش بینی می گردد در سال 2050 جزو ده کشور پرجمعیت جهان به شماراید.

میزان سرانه آب تجدیدپذیر در سال 1300  حدود 13000 مترمکعب بوده که درحال حاضر میزان سرانه آب در کشور به حدود 1900 مترمکعب تقلیل یافته و درآینده به مراتب وضع بدتر خواهد شد.

براساس شاخصهای موجود بین المللی برای سنجش میزان بحران آب در کشورهای مختلف (شاخص
فالکن مارک،شاخص سازمان ملل و شاخص مؤسسه بین المللی مدیریت آب)معتبرترین شاخصها می باشند.

1-براساس شاخص فالکن مارک: که بحران آب را براساس مقدار سرانه منابع آب تجدیذپذیر در کشور تعریف کرده است و میزان سرآنه آب 1700 مترمکعب در سال را به عنوان شاخص کمبود معرفی کرده است.باتوجه که درحال حاضرسرانه آب تجدیدپذیر ایران حدود 1900 مترمکعب می باشد ایران در آستانه تنش آبی قراردارد.

2-شاخص سازمان ملل:بنیاد کمیسیون توسعه پایدار سازمان ملل میزان درصد برداشت از منابع آب تجدیذپذیر در هرکشور را به عنوان شاخص اندازه گیری بحران آب معرفی کرده است براساس شاخص مذکور هرگاه میزان برداشت آب یک کشور بیشتر از 40 درصد کل منابع آب تجدیدپذیر آن باشد این کشور با بحران شدید آب مواجه می باشد و اگر این مقدار درحد فاصل 20-40 درصد باشد بحران در وضعیت متوسط و چنانچه این شاخص بین 10-20 درصد باشد بحران درحد متعادل و کمتر از 10 درصد بدون بحران تلقی میگردد  باتوجه به اینکه در ایران هم اکنون 69 درصد کل آب تجدیدپذیر کشور مورداستفاده قرارمی گیرد ایران در وضعیت بحران شدید آبی قراردارد.

3-شاخص موسسه بین المللی مدیریت آب:مؤسسه مذکور دو عامل درصد برداشت کنونی نسبت به کل منابع آب سالانه  و درصد میزان برداشت آب در آینده نسبت به برداشت آب درحال حاضر را همزمان مورد استفاده قرارمی دهد که براساس این شاخص ایران در وضعیت بحران شدید آبی قرار دارد ایران تا سال 2025 باید بتواند 112 درصد به منابع آب قابل استحصال خود بیفزاید که این مقدار باتوجه به منابع و امکانات موجود غیرممکن به نظر می رسد.

استان خراسان رضوی با داشتن 3/8 میلیارد مترمکعب منابع آب تجدیدشونده و با جمعیت بیش از 5/5 میلیون نفر میزان سرانه آب تجدیدشونده آن حدود 1500 مترمکعب می باشد که 21 درصد کمتر از سرانه آب کشور می باشد بنابرایـن وضعیت در استان خراسان رضوی به مراتب بحرانی تر از سایر نقاط می باشد.

     تحلیل منابع آب ایران بااستفاده از شاخصهای تعیین بحران آب

	جمعیت (میلیون نفر)	منابع آب تجدیدپذیر (میلیارد مترمکعب)	سرانه آب تجدیدپذیر ( مترمکعب)	میزان آب  مورداستفاده (میلیارد مترمکعب)	نتایج ارزیابی شاخصهای بین المللی
					فالکن مارک	سازمان ملل	مؤسسه بین المللی مدیریت آب
کشور	70	130	1900	5/89	آستانه تنش	بحران شدید	بحران شدید
خراسان رضوی	5/5	3/8	1500	26/9	با تنش آبی	بحران شدید	بحران شدید

راههای کنترل بحران:

بخش کشاورزی استان با این واقعیت روبروست که درآینده بایستی ضمن مصرف آب کمتر تولید بیشتری را عرضه نماید لذا با مدیریت صحیح منابع آب و بااستفاده از دانش و فناوریهای نوین باید درجهت ارتقاء بهره وری از منابع آب،افزایش کارایی مصرف آب ،افزایش راندمان آبیاری و افزایش عملکرد در واحد سطح گامهای اساسی را برداشت.

راندمان آبیاری در کشور طبق گزارشات FAO در سال 2000  32 درصد بوده و طبق گزارشات معاونت امور زیربنایی در سال 83 حدود 40 درصد بوده است درحالیکه در اکثر کشورهایی که ازنظر اقلیمی،اجتماعی و اقتصادی مشابه ایران می باشند راندمان آبیاری به مراتب بالاتر از کشور ما می باشد به طوریکه راندمان آبیاری براساس گزارش فائو در سال 2000 در لیبی 60 درصد،هند 54 درصد،مصر 53 درصد،سوریه 45 درصد،پاکستان 44 درصد،عربستان 43 درصد،ترکیه 40 درصد،چین 36 درصد،ایران 32 درصد بوده است.

-کارآیی مصرف آب از دیدگاه زراعی:کارایی مصرف اب، مقدار ماده خشکی که توسط گیاه به ازاء هر مترمکعب آب حاصل می گردد تعریف شده است مقدار ماده خشک تولیدشده به ازاء هر مترمکعب اب مصرفی در کشور ما در مقایسه با سایر کشورها بسیار پایین می باشد در دو استان اصفهان و گلستان که مطالعاتی دراین زمینه انجام شده در دشت برخوار اصفهان متوسط تولید ماده خشک به ازاء هر مترمکعب آب از 132 گرم تا 3832 گرم بر مترمکعب متغیر می باشد که کمترین آن مربوط به تنباکو و بیشترین آن مربوط به ذرت علوفه ای می باشد و متوسط کارآیی مصرف آب محصولات زراعی 800 گرم می باشد محصولاتی مانند ذرت علوفه ای،ذرت دانه ای،سیب زمینی،پیاز،یونجه و جو کارآیی مصرف آب بالاتری داشته اند.

در دشت گرکان و گنبد نیز کارآیی مصرف آب از135 تا 1838گرم متغیر بوده که کمترین آن مربوط به ماش  و بیشترین آن مربوط به لوبیا می باشد و محصولاتی مانند گندم و جو،ذرت دانه ای،ذرت علوفع ای،سیب زمینی کارآیی مصرف آب بیشتری داشته اند و متوسط کارآیی مصرف آب محصولات زراعی دشت مذکور 641 گرم بر مترمکعب می باشد.

راهکارهای پیشنهادی برای افزایش کارآیی مصرف آب:

الف-بهینه سازی روشهای آبیاری و  افزایش کارآیی مصرف آب در اراضی زراعی ازطریق

1.اصلاح الگوی کشت محصولات زراعی

2.انتخاب ارقام پرمحصول و با کارآیی مصرف آب بالا و ترویج کشت آنها

3.اصلاح ژنتیکی گیاهان بااستفاده از تکنیکهای جدید (بیوتکنولوژی) و تولید ارقام با کارآیی مصرف آب بالا

4.تحقیقات روی ارقام مقاوم به شوری و خشکی و دستیابی به آن

5.بررسی و تحقیق درباره آرایش کاشت گیاهان زراعی مختلف         

6.استفاده و ترویج مدیریت تلفیقی آب آبیاری و کودهای شیمیلیی

7.کاشت زود گیاهان به منظور فرار از خشکی و تنش

8.گسترش کشت ارقام با طول دوره رشد کوتاه و رشد اولیه سریع

9.بررسی درمورد تعیین ابعاد مناسب مزرعه به منظور بهبود راندمان آبیاری

10.بررسی و تحقیق درمورد تراکم بوته مطلوب در هکتار

11.افزایش راندمان آبیاری و یکپارچه سازی اراضی  

ب-اصلاح ساختار آبیاری سنتی در مزارع و باغات:

1.تسریع در اجرای طرحهای یکپارچه سازی

2.ترویج استفاده از روشهای مناسب آبیاری

3.استفاده از آب برگشتی فاروها و نوارها

4.گسترش آموزش روشهای مدرن و کارآمد آبیاری سطحی ازقبیل آبیاری کابلی و موجی 

5.استفاده از سیستمهای آْبیاری زیرزمینی و روشهای آبیاری زیرسطحی با حذف تبخیر از خاک

ج-کاهش تبخیر ازسطح مزرعه:

1.ترویج و گسترش استفاده از مالچ طبیعی و مصنوعی

2.استفاده از روشهای بهزراعی درجهت کاهش تبخیر و تعرق و ترویج آن

3.کاهش تبخیر مستقیم در زمان آبیاری و اجتناب از آبیاری در اواسط روز

د-استفاده از روشهای مناسب  مدیریت آبیاری به منظور کاهش تلفات آب:

1.تحقیق و بررسی و ترویج کشت نشایی

2.ترویج و توسعه استفاده از روشهای آبیاری تحت فشار در آبیاریهای اولیه

3.انجام اقدامات فنی نظیر کشت بذور جوانه دار شده و با کشت بذور غنی شده که سریع رشد نمایند.

ه-انجام کم آبیاری به منظور افزایش کارآیی مصرف آب:

 کم آبیاری مصرف عامدانه و عالمانه کمتر آب به منظور افزایش تولید است که در آن باید به نکات زیر توجه نمود 

1.انتخاب گیاه مناسب برای کم آبیاری (گیاهانی که دارای دوره رشد کوتاه راندمان مصرف آب بالا و مقاوم به خشکی هستند)

2.خاک مناسب برای کم آبیاری (خاکهای دارای ظرفیت نگهداری بالا)

3.کیفیت آب آبیاری (کیفیت آب باید خوب باشد)

4.عملیات زراعی (باید از روی منحنی تابع تولید،درآمد و هزینه تعیین گردد)

5.زمان آبیاری (باتوجه به رفتار گیاه که حداقل تأثیرات منفی را بر رشد آن داشته باشد)

6.روشهای اعمال کم آبیاری (بستگی به کیفیت آب و خاک دارد)

7.مصرف کود (به ویژه کودهای پتاسیم و روی نقش مهمی در تنظیم روزنه ها و کاهش تعرق گیاه دارند)        

منابع وماخذ:  

1-آمار نامه کشاورزی 1384 دفتر آمار وفناوری اطلاعات،وزارت جهاد کشاورزی    

2-سالنامه اماری کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی،1386    

3-براورد کارایی مصرف اب محصولات زراعی دردشت برخوار اصفهان ودشت گرگان وگنبد،موسسه پژوهشهای برنامه ریزی واقتصاد کشاورزی.

آفتاب بررسی می‌کند؛

چشم انداز منابع آب در ایران؛ خطر نزدیک است!

6 میلیارد متر مکعب افت سالانه آب‌های زیرزمینی ایران

آفتاب: آب مایه حیات است و زندگی تمام جانداران به آن بستگی دارد با این‌حال ارزش واقعی آن شاید برای برخی افراد و حتی مسئولان هنوز مشخص نیست. 75 درصد سطح زمین را آب فراگرفته است اما 98 درصد این آب‌ها شور است و بیشتر آب‌های شیرین روی زمین یخ زده است. انسان و بسیاری از موجودات زنده تنها توانایی استفاده از کمتر از یک درصد این آب‌ها را دارند. از سوی دیگر میزان آب تولید شده در طبیعت تقریباً ثابت است اما جمعیت مصرف کننده آب روز به روز افزایش می‌یابد. با این وضعیت بی‌شک یکی از بزرگترین مشکلات انسان در آینده مشکل آب خواهد بود. 

به گفته کارشناسان با وجود قابل استفاده بودن تنها یک درصد از کل آب‌های زمین مشکل کم آبی در بسیاری از مواقع به مقدار آب مربوط نمی‌شود، بلکه سوءمدیریت سیاست گذاران، برنامه‌ریزان و مجریان و همچنین استفاده نادرست بهره‌برداران، بحران آب را ایجاد می‌کند. 

در این رابطه می‌توان به برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی که تشکیل آن هزاران بلکه میلیون‌ها سال به طول انجامیده است و تلف کردن آب در مصارف خانگی، شهری و کشاورزی و صنعتی و از بین رفتن این موهبت الهی اشاره کرد.

تحقیقات نشان می‌دهد که انسان از دو راه باعث کاهش منابع آب طبیعی می‌شود. یکی از طریق نابود کردن جنگل‌ها و پوشش گیاهی زمین که از ذخیره سازان آب‌های زیر زمینی به شمار می‌آیند و دیگر از طریق برداشت بی‌اندازه آب همراه با آلوده کردن منابع آبی که افزایش جمعیت می‌تواند در هر دو مورد اثر تشدید کننده داشته باشد.

از این رو این وظیفه دولت و سازمان‌های مسئول است که در برنامه‌ریزی‌های کوتاه و بلند مدت خود به حفاظت آب و بهره برداری صحیح از آن توجه داشته و تصمیمات خود را بر این مبنا اتخاذ کنند. در غیر این‌صورت تشدید بحران آب در سال‌های آینده، با توجه به افزایش جمعیت، افزایش آلودگی‌ها، تخریب جنگل‌ها و پوشش گیاهی و خشکسالی اجتناب ناپذیر خواهد بود. آیا واقعاً تنها در چنین شرایطی درخواهیم یافت که ارزش واقعی آب برای کشوری که در منطقه‌ای خشک قرار گرفته حتی بیش از نفت و تمام درآمد آن است؟! 

نگرانی وزیر نیرواما برداشت بی‌رویه از آب‌های زیر زمینی به اندازه‌ای است که حتی توجه مسئولانی چون پرویز فتاح وزیر نیرو را در سال‌های گذشته به خود جلب کرده است: «آب‌های زیرزمینی که جزو منابع استراتژیک ماست، در معرض آسیب‌های جدی است». 

فتاح می‌گوید: «وزارت نیرو طبق قانون مسوول است که منابع زیرزمینی را کنترل کند و ما هر سال می‌بینیم که (سطح) این آب پایین‌تر می‌رود. چاه‌هایی که 40 سال پیش حدود 50 متر پایین‌تر از سطح زمین بوده، الان به 250 تا 300 متر رسیده و کنترل کیفی روی این منابع بسیار پایین است. مجموع این موارد باعث می‌شود که زمین فرونشست داشته باشد و این منابع آبی را از دست دهیم».

به گفته وزیر نیرو بر اثر برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی دشت مشهد حدود 120 سانتی‌متر فرونشست داشته که آسیب بزرگی محسوب می‌شود و به همین جهت محدودیت و سخت‌گیری در این زمینه لازم است. 

او می‌گوید: «چون ارزش اقتصادی آب در کشور مشخص نشده، آن را مانند نفت یا برق نمی‌توانیم مبادله و خرید و فروش کنیم، در صورتی که اهمیت آب برای مبادله‌ اقتصادی کمتر از نفت نیست».

فتاح درباره‌ مهار و بهره‌برداری از آب‌های مرزی معتقد است که دولت در این رابطه مطابق منافع ملی عمل می‌کند: «آب‌های مرزی هم جزو منافع ملی کشور محسوب می‌شود و روستاهای مرزی ما نیاز به این آب دارند. البته آب‌های مرزی تابع شرایط بین‌المللی و قواعد و قوانین است و جمهوری اسلامی ایران چون با همسایه‌ها روابط بسیار خوبی دارد، همیشه بنای ما بر این است که با یک تعامل و رویکرد مثبت بتوانیم مسائل آب‌های مشترک و مرزی را حل کنیم. در حال حاضر نیز هیچ مشکلی با همسایگان در این مورد نداریم». 

6 میلیارد متر مکعب افت سالانه آب‌های زیرزمینی
اما برخی کارشناسان افت آب‌های زیرزمینی در کشور را سالانه 6 میلیارد متر مکعب اعلام می‌کنند. این درحالی است که طولانی بودن روند تشکیل آب‌های زیرزمینی و بهره برداری زیاد از آن، موجب شده که اگر اکنون برداشت از منابع آب زیرزمینی متوقف شود، چند هزار سال طول می‌کشد تا آب جایگزین به وجود آید.
 
وضع فعلی بارنگی و مهار آب‌های سطحییک کارشناس آب و منابع طبیعی می‌گوید: «ظرفیت بارش در کشور 400 میلیارد مترمکعب است که تنها حدود 130 میلیارد مترمعکب آن استحصال می‌شود».

عبدالغفار شجاع، دبیر اسبق سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور، تصریح کرد: «خشکسالی‌ها، ظرفیت بارندگی کشور را کاهش می‌دهد و حداکثر از 100 میلیارد مترمکعب بارندگی امکان استفاده وجود دارد». 

او درباره میزان مصرف آب در بخش‌های مختلف گفت: «94 درصد آب مصرفی در بخش کشاورزی استفاده می‌شود و تنها 6 تا 7 درصد آن به مصرف خانگی و صنعت می‌رسد».

این در حالی است که بخش کشاورزی که باید استفاده بهینه‌ای از آب داشته باشد هنوز به استفاده از روش آبیاری سنتی ادامه می‌‌دهد که در آن مقدار زیادی از آب هدر می‌رود.

شجاع توضیح داد: «در ایران حدود 18 میلیون هکتار زمین زراعی و باغ وجود دارد که از این میزان تقریباً 8 میلیون هکتار آبی و 10 میلیون هکتار دیم کشت می‌شود».

وی گفت: «از 8 میلیون هکتار زمین زراعی که به وسیله آبیاری کشت می‌شود، حداکثر یک میلیون هکتار از سیستم آبیاری پیشرفته و یا آبیاری تحت فشار استفاده شده که این گویای مدیریت نامناسب آب در بخش کشاورزی است». 

رئیس اسبق کمیسیون کشاورزی مجلس با بیان اینکه 32 تا 33 میلیارد متر معکب آب قابل استحصال از مرزهای کشور بیرون می‌رود، تاکید کرد: «12 میلیارد متر معکب آب شیرین از ایران وارد عراق و ترکیه و مابقی آب‌ها نزدیک به 20 میلیارد متر معکب از طرف رودهای جنوب، کرخه،‌ کارون و جراحی به خلیج فارس ریخته و بدون استفاده شور می‌شود». 

نماینده سابق مردم بندر انزلی در مجلس شورای اسلامی به خشک شدن رود هیرمند به دلیل تاسیس یک سد در افغانستان برروی این رودخانه اشاره کرد و گفت: «دیگر هیچ آبی از رود هیرمند به سمت ایران نمی‌آید و تالاب آن نیز کاملاً خشک شده است». 

برداشت‌های بی‌رویه از ذخایری با قدمت هزاران سال
این کارشناس آب و منابع طبیعی با اشاره به برداشت‌های بی‌رویه از ذخایر زیرزمینی و سفره‌های آبی به خصوص در سه سال اخیر اظهار داشت: «برداشت از آب‌هایی که از نفت ارزشمندتر است و در زیر دشت‌ها قرار دارد به سادگی جبران‌پذیر نیست».

وی با بیان اینکه حفره‌های آب‌های زیرزمینی طی هزاران سال شکل گرفته، گفت: «آب‌های سطحی علاوه‌بر شستشوی خاک و حرکت به سوی پایین دست به دلیل تغییرات خاک به سادگی فرو نمی‌رود و نمی‌تواند میزان برداشت‌های زیاد ما از سفره‌ها را در مدت کوتاه جبران کند. از طرف دیگر برداشت‌ها آب‌های زیرزمینی به جایی رسیده که مثلاً در خراسان و در جنوب به دلیل کاهش آب و کف رسیدن سفره‌های زیرزمینی چاه‌هایی با عمق 300 متر حفر می‌شود».

این کارشناس تصریح کرد: «بازگشت آب به حفره‌های زیرزمینی به عنوان گردش و چرخه طبیعی در حال حاضر سیکل کندتری پیدا کرده است. چرا که به دلیل فرسایش خاک، قطع درختان و پوشش گیاهان و کاهش بارندگی آب باران در سطح می‌ماند و تبدیل به سیلاب‌های شدید می‌شود».

شجاع ارزش آب را غیرقابل تصور دانست و اظهارداشت‌: «متاسفانه وضعیت ذخایر سفره‌های زیرزمینی آب بسیار وخیم است و تا زمانی که در جهت اجرای برنامه‌هایی برای جلوگیری از هدر رفتن 30 میلیارد متر معکب آب گامی برداشته نشود، این وضعیت تا رسیدن به بن بست کامل و از دست رفتن سفره‌های پر ارزش آب ادامه خواهد داشت». 

رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس پنجم گفت: «بخشی از نیاز به آب کشاورزی باید از طریق طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری تامین شود تا فشار به منابع زیرزمینی وارد نشود». 

خشکی قنات‌های بزرگشجاع با اشاره به اینکه بزرگترین قنوات کشور در بخش شمال خراسان وجود دارد که متاسفانه در حال خشک شدن است، گفت: «اما در شمال با ذخیره کردن آب در قسمتهای بالای زمینهای کشاورزی که به آن "آب‌بند" یا "استخر" می‌گویند سعی در استفاده بیشتر و بهینه از آب برای کشاورزی خود دارند». 

فرصت سوزی‌دولت در مورد آبوی در مورد اقداماتی که در دولت نهم با توجه به فرصت ایجاد شده افزایش قیمت نفت صورت گرفت، گفت: «هزینه‌هایی دربخش کشاورزی در این مورد صورت گرفته اما بسیار ناچیز و ناکافی بوده است».

دبیر اسبق سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور، ادامه داد: «در سالهای گذشته از درآمد نفت به درستی برای توسعه کشاورزی مدرن و مهار آب‌های طبیعی استفاده نشد. همچنین در سال‌های گذشته در بخش کشاورزی تامین زیرساخت‌ها، یکپارچه کردن اراضی و اجرای قانون جلوگیری از تقسیم شدن زمین‌های کشاورزی با توجه به افزایش درآمد کشور موقعیت طلایی داشتیم که دولت به آن توجه نکرد». 

آلودگی آب خطری که جان انسان را تهدید می‌کند 
در حال حاضر به جز مسئله خشکسالی و خروج آب از مرزها و یا شور شدن آن، آب‌های سطحی از طریق فعالیت‌های مختلف انسان به طور مستقیم با ریختن فاضلاب‌های خانگی، صنعتی، پساب‌های کشاورزی و انواع زباله به رودخانه، دریاچه‌ها و دریاها و غیرمستقیم از طریق فعالیت‌های صنعتی آلوده کننده هوا که منجر به بارش باران‌های اسیدی خواهند شد، آلوده می‌شود و از طرف دیگر، آب‌های زیر زمینی نیز علاوه بر برداشت‌های بی‌رویه از طرق مختلفی مثل نشت نفت و بنزین از مخازن زیر زمینی، نفوذ شیرابه زباله در مکان‌های جمع آوری زباله، نفوذ باقیمانده کودها و سموم کشاورزی همراه با آب آبیاری زمین‌های کشاورزی و نفوذ فاضلاب‌های خانگی تهدید و آلوده می‌شوند و زندگی انسان‌ها و دیگر جانداران را به خطر می‌اندازند.

بحران آب در ایران

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

بحران آب در ایران سلسله چالش‌ها و مشکلات ناشی از کمبود آب و استفاده نادرست از منابع آب در کشور ایران است.

خشک‌شدن زاینده‌رود از نمودهای بحران آب در ایران است

محتویات

• ۱ تاریخچه
• ۲ کمبود آب در ایران
• ۳ بزرگترین بحران در آینده ایران
• ۴ منابع

تاریخچه

ایران کشوری با اقلیم عمدتاً گرم و خشک است. رشد سریع جمعیت مهمترین عامل کاهش سرانه آب تجدیدشونده کشور در قرن گذشته بوده است. جمعیت ایران در طی این هشت دهه، از حدود ۸ میلیون نفر در سال ۰۶-۱۳۰۰ به ۷۸ میلیون نفر تا پایان سال ۱۳۹۲ رسیده است. بر این اساس میزان سرانه آب تجدیدپذیرساﻻنه کشور از میزان حدود۱۳۰۰۰ متر مکعب در سال ۱۳۰۰ به حدود ۱۴۰۰ متر مکعب در سال ۱۳۹۲ تقلیل یافته و در صورت ادامه این روند، وضعیت در آینده به مراتب بدتر خواهد شد.^[۱]

منابع آب تجدید پذیر کل ایران به ۱۳۰ میلیارد متر مکعب بالغ می‌گردد. مطالعات و بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال ۱۳۸۶ از کل منابع آب تجدیدشونده کشور حدود ۸۹/۵ میلیارد متر مکعب جهت مصارف بخش‌های کشاورزی، صنعت و معدن و خانگی برداشت می‌شده است که حدود ۸۳ میلیارد متر مکعب آن (۹۳ درصد) به بخش کشاورزی، ۵/۵ میلیارد متر مکعب (۶ درصد) به بخش خانگی و مابقی به بخش صنعت و نیازهای متفرقه دیگر اختصاص داشته است.^[۲]

کمبود آب در ایران

نابودی دریاچه ارومیه در شمال غرب ایران بر اثر فعالیت‌های مردم‌زاد

با توجه به میزان منابع آب و سرانهٔ مصرف، ایران از جمله کشورهایی است که در گروه کشورهای مواجه با کمبود فیزیکی آب قرار دارد. این گروه شامل کشورهایست که در سال ۲۰۲۵ با کمبود فیزیکی آب مواجه هستند. این بدان معناست که حتی با باﻻترین راندمان و بهره‌وری ممکن در مصرف آب، برای تﺃمین نیازهایشان آب کافی در اختیار نخواهند داشت. حدود ۲۵ درصد مردم جهان از جمله ایران مشمول این گروه می‌باشند.^[۱]

براساس شاخص فالکن مارک، کشور ایران در آستانه قرار گرفتن در بحران آبی است. با توجه به اینکه در دهه ۱۳۸۰ و ۱۳۹۰ خورشیدی حدود ۶۹ درصد از کل آب تجدیدپذیر سالیانه مورد استفاده قرار می‌گیرد، براساس شاخص سازمان ملل، ایران نیز اکنون در وضعیت بحران شدید آبی قرار دارد. بر اساس شاخص مؤسسه بین‌المللی مدیریت آب نیز، ایران در وضعیت بحران شدید آبی قرار دارد.^[۲] بنا بر شاخص‌های ذکر شده، کشور ایران برای حفظ وضع موجود خود تا سال ۲۰۲۵ باید بتواند ۱۱۲ درصد به منابع آب قابل استحصال خود بیفزاید که این مقدار با توجه به امکانات و منابع آب موجود غیرممکن به نظر می‌رسد.^[۲]

بزرگترین بحران در آینده ایران

روزنامه واشنگتن‌پست در تیرماه ۱۳۹۳، اعلام داشت ایران در بین ۲۴ کشوری قرار دارد که وضعیت آب در آنها خطرناک است. واشنگتن پست، بحران ایران را ناشی از برنامه‌ریزی نادرست در دوران جمهوری اسلامی دانسته است.^[۳] در خردادماه سال ۱۳۹۳ خورشیدی، خبرگزاری جهانی طبیعت با انتشار خبری، بحران شدید آب را برای ایران یزرگترین چالش در دوران معاصر خواند. در این گزارش آمده‌است که بر اساس مستندات راهبردهای بین‌المللی آینده (FDI)، ایران از سال‌ها پیش در معرض بحران آب قرار داشته است، اما در سه دهه اخیر برای آن گامی برداشته نشده است. این گزارش حاکی از آن است که ایران از مرحلهٔ آمادگی برای خطر عبور کرده و هم‌اکنون در خطر قرار دارد.^[۴]

عیسی کلانتری، که در دههٔ ۱۳۷۰ وزیر کشاورزی جمهوری اسلامی ایران بوده است، بحران آب در ایران را تهدیدآمیزتر از خطر اسرائیل خوانده است.^[۵]

منابع

1. ببران، صدیقه؛ هنربخش، نازلی؛ بحران وضعیت آب در ایران و جهان؛مرکز مطالعات استراتژیک
2. احسانی، مهرزاد؛ خالدی، هومن؛ شناخت و ارتقای بهره‌وری آب کشاورزی به منظور تﺃمین امنیت آبی و غذایی کشور؛ یازدهمین همایش ملی کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران
3. واشینگتن‌پست
4. Nature world news
5. دیپلمات

رده‌ها:

• آب در ایران
• آب و فاضلاب در ایران
• فاجعه‌های زیست‌محیطی
• کمبود آب
• محیط زیست ایران
• مسایل زیست‌محیطی
• منابع آب

همایش

معرفی همایش ملی راهکارهای پیش روی بحران آب در ایران و خاورمیانه خداوند سبحان را سپاسگزاریم و سر به آستان پرمهرش می ساییم که توفیق داد تا میزبان شما فرهیختگان، نخبگان و فرزانگان باشیم، شما عزیزانی که با تلاش شبانه روزی و دستیابی به آخرین یافته های علمی روز می کوشید تا قدم در راه خودکفایی این مرز و بوم بردارید . همایش ملی راهکارهای پیش روی بحران آب در ایران و خاورمیانه فرصتی است تا شاهد دستاوردها،  نگاه کارشناسی ، تعاملات زیستی و بوم شناس بحران آب که امروزه با توجه به رشد فزاینده جمعیت در منطقه، از دغدغه های بزرگ مسئولین و صاحب نظران است باشیم، امید است این رویداد علمی امکان تبادل آخرین دستاوردهای مرتبط و عجین شده با این بحران را به منظور بررسی عمیق چالشهای پیش روی این عرصه فراهم آورده و با بهره گیری از نتایج آن، برنامه ریزی لازم و کافی در جهت گذار از این چالش انجام پذیرد. شرکت و به چالش کشیده شدن نظرات و نتایج یافته های نوین در این مقوله ها نوید بخش آینده ای درخشان برای تمامی جوامع بشری خواهد بود. ما مشتاقانه منتظر در یافت یافته ها و نظرات تمامی شما عزیزان می باشیم.

محورهای همایش ملی راهکارهای پیش روی بحران آب در ایران و خاورمیانه 1 - بحران آب 2 - مدیریت منابع آب 3 - بهینه سازی مصرف آب 4 - بازیافت آب 5 - بحران آب و خشکسالی 6 - بحران آب و کشاورزی   7 - بحران آب و هواشناسی 8 - آب و فاضلاب 9 - شبکه های آبیاری و زهکشی 10 - آب و زمین شناسی 11 - تکنولوژی تعدیل آب و هوا »» لطفا جهت اطلاع از زیر محورها بر روی هر محور کلیک بفرمایید .

دبیرخانه همایش دبیرخانه اجرایی : آدرس : شیراز ، خیابان فلسطین ، کوچه 3 ، پلاک 51 تلفکس : 32340968 - 071 ساعت پاسخ گویی تلفنی : 9 الی 13 صندوق پستی : 55-71456 ایمیل دبیرخانه اجرایی : [e-mail] دبیرخانه علمی : ایمیل دبیرخانه علمی : [e-mail] نحوه شرکت در همایش : حضوری  /  غیر حضوری حضوری = شرکت در همایش در روز برگزاری همایش غیر حضوری = شرکت در پنل ارائه مجازی مقالات × در هر دو صورت گواهینامه پذیرش مقالات به کاربران اعطا خواهد شد . منبع:http://waterconf.ir/fa/

چندکاریکاتور ازکمبوداب

آب یک سرمایه ملی است . تا بیست سال پیش مهمترین سرمایه ملی کشورها ، انرژی بود اما در اینده ای نه چندان دور آب را با نفت معاوضه خواهند کرد. برای آنکه این تصور از اینده ، زیاد دور از ذهن نباشد کافی است که به این نکته توجه کنیم که برای انرژی ، بجز نفت ، جایگزین های نه چندان ارزان تر در دسترس بشر است اما جایگزینی برای آب فعلا وجود ندارد و امروزه تاکید بر صرفه جویی و استفاده از منابع آبی است. 72 درصد حجم بدن انسان از آب تشکیل شده است و این خود نشادهنده اهمیت آب در زندگی انسان است.